ABD Merkez Bankası FED'in de cevabını bilmediği soru

ABD Merkez Bankası tüm dünyada olduğu gibi kriz ve enflasyonla mücadele ediyor. ABD 40'yılın en yüksek enflasyonu ile mücadele ediyor. Pandemi döneminde basılan dolarlar, ABD'ye döndükçe enflasyon artıyor, artıkça resesyon riski güçleniyor, resesyon riski güçlendikçe de FED faiz artırımına gidiyor. Daha ne kadar faizin artacağını başkan da dahil kimse bilmiyor.

Uzmanlar ekonomideki bu durum vatandaşa ne kadar karmaşık geliyorsa aynı karmaşanın ekonomiyi düzlüğe çıkarma çabası içinde olanlar için de geçerli olduğunu söylüyor.

Resesyon korkusu ABD'yi sarmış durumda. ABD Merkez Bankası FED, 2 Kasım Çarşamba günü faizleri 75 baz puan yükseltmek zorunda kaldı. FED resesyona neden olmadan enflasyonla mücadelenin yollarını arıyor. Durum ise halen belirsizliğini koruyor.

ABD FED Başkanı Powell'ın cevabını bilmediği soru

FED'in faiz kararının ardından gazeteciler FED Başkanı Jerome H. Powell'a defalarca sordu fakat çok az yanıt alabildiler. "Enflasyonla nasıl başa çıkacakları" sorulduğunda; cevabı "belirsiz" oldu. "Bu durumdan kurtulma ihtimali nedir" sorusuna "söylemesi zor" dedi. "Faiz oranlarının ne kadar yükseleceği" soruna ise "çok belirsiz" demekle yetindi. Powel 4 kritik soruya ortak cevapla karşılık verdi "Bilmiyorum!"

Enflasyonla mücadele eden FED imkanları sınırlı olarak değerlendiriyor. Soruların cevapları sadece Powell'da değil ekonomiyi yöneten diğer ekonomistlerde de yok!

Piyasalar, ekonomi politikaları yöneticileri ve sektör oyuncuları, işletmeler hatta hane halkı bile yaklaşık iki buçuk yıldır bir yol haritası olmadan ol alıyor. ABD ekonomisindeki belirsizlik dalgası ise gün geçtikçe büyüyor. Ve ABD ekonomisinin ne bedel ödeyeceğine dair tahminler bile yeterli değil.

ABD Hazine Bakanlığı Eski Baş Ekonomisti Karen Dynan, geçen yılın verilerini değerlendiren ekonomistlerin beklentilerini düşürdüğünü ve FED'in neler olabileceğine dair sağlıklı bir tahmini olmadığını iddia etti.

ABD ekonomisi son 40 yılın en yüksek enflasyonunu yaşıyor

ABD'de enflasyon son 40 yılın en yüksek seviyesine çıktı. FED'in agresif faiz hareketlerine hala ABD ekonomisi gereken tepkiyi vermiş değil. 2022 Mart ayından bugüne kadar FED faizleri tam 6 kez artırdı. 1994'ten bu yana faiz artışları hiç bu kadar hızlı gerçekleşmemişti. FED faizleri yüzde 3,75-4 seviyelerine kadar yükseltti. Uzmanlar, faiz oranlarının yüzde 5'i geçmesini bekliyor.

Fed'in faiz artırımları ABD ekonomisini nasıl etkiliyor?

Faiz artırımları, konutta ipotek oranlarından çekinen yatırımların geri çekilmesine ve konut piyasalarında gerilemeye neden oldu. Faiz artışlarının ekonomiye etkisinin sınırlı oldu. Piyasalar FED'in adımlarını gecikmiş adımlar olarak değerlendiriyor. Ve durgunluğun nedenlerinden biri olarak de Rusya Ukrayna Savaşı'nın tedarik zincilerini kırması olarak gösteriliyor. Bu nedenle FED'in faiz kararları sınırlı etki yapıyor.

FED'in çabaları yetersiz kalırken diğer taraftan işgücü piyasasında da belirsizlikler hakim olmaya başladı.İşverenler Ekim ayında 261 bin ek istihdam yapacaklarını açıklasa da bu trend de tersine dönüyor.

İşverenin ödediği maaşlarda bir miktar yükseliş de gerçekleşiyor. Saatlik kazançlar yüzde 0,4 artarak 32,58 dolara yükseldi. Diğer taraftan işçi verimliliği düşüyor. 2022'nin ilk yarısında düşen işçi verimliliği en son bu tabloyu 75 yıl önce sergilemişti. Verimlilikte rekor düzeyde keskin düşüşler oluyor.

Dünyanın dört bir yanında Merkez Bankaları'nın faiz artırımı ABD ekonomisi zorlayan bir diğer konu. Fakat bu artışların küresel finansal sisteme istikrarsızlıktan başka bir şey getirmiyor.

Rusya'nın Kuzey Akım 1 boru hattında doğalgaz dağıtımını durdurması Avrupa'da bu kışın sert geçmesine ve ciddi bir enerji krizi yaşanmasına neden olacak. Diğer taraftan ABD-Çin ilişkisi , ekonomik ve ulusal güvenlik baskıları nedeniyle geriliyor.

FED ekonomide endişe veren durumlara rağmen enflasyonun önüne geçmek için faiz artırımını kararlı bir biçimde sürdürebilir. Uzmanlar ise FED'i yeteriz bulup bugün enflasyonu baskılamak için az tedbir alınmasını eleştiriyor. İleride daha fazla sorun yaratacağını iddia ediyorlar.

ABD ekonomisinin büyüme rakamları üçüncü çeyrekte umut verdi 6 aydır küçülen ekonomide bu kez ibre büyüme yönüne döndü.

Powell son toplantıda belirsizliğe rağmen faiz artış hızını yavaşlatacakların söylese de uzmanlar tedbirlerin fayda sağlamaktan çok uzak olduğunu ve ABD'nin durgunluktan kaçınmasının zor olacağını öne sürüyorlar.

Fed yetkilileri Eylül ayında en son ekonomik durumu özetlediklerinde, merkez bankasının politika oluşturma komitesinin her katılımcısı dört temel göstergenin – ekonomik büyüme, işsizlik oranı ve iki enflasyon ölçüsü – görünümünün son 20 yılın ortalamasından daha belirsiz olduğunu söylediler.

ABD'deki işletmeler, ekonomistler ve FED yetkilileri Amerikan ekonomisinin belirsizliğin içerisinde olduğu konusunda hemfikirler..