ABD Fordow’u Vurdu: İran’ın En Derin Nükleer Tesisi Neden Bu Kadar Kritik?

Dev sığınak delici bombalarla hedef alınan Fordow tesisi yerin yüzlerce metre altında

ABD’nin İran’a yönelik son saldırısında hedef alınan Fordow Nükleer Tesisi, sadece teknik altyapısıyla değil, jeopolitik önemiyle de dikkat çekiyor. Dağın içine inşa edilen bu tesis, yıllardır hem nükleer pazarlıkların merkezindeydi hem de Batılı ülkelerin en büyük endişesiydi.

🧠 Fordow Nedir, Nerede?

İran’ın Kum kentinin 30 km kuzeydoğusunda, bir dağın yüzlerce metre derinliğine gömülü bu tesis, başlangıçta Devrim Muhafızları’na ait askeri bir üs olarak inşa edildi. 2009’da ABD, Fransa ve İngiltere’nin istihbarat ifşasıyla nükleer zenginleştirme amacıyla kullanıldığı dünya kamuoyuna duyuruldu.

🔬 Uranyum Zenginleştirme Kapasitesi

• 2.976 santrifüj kapasiteli (Natanz'da 50.000’in üzerinde)
• %20’ye kadar uranyum zenginleştirme
• 2023’te IAEA, %83,7 saflıkta uranyum buldu
• Bu oran, nükleer silah üretiminde kullanılan %90 seviyesine çok yakın

💣 Fordow Neden Vuruldu?

İsrail’in 13 Haziran’da başlattığı hava saldırıları zincirine, 22 Haziran’da ABD de katıldı. Trump, “Fordow gitti” açıklamasını yaptı. Ancak İran tarafı bu iddiayı yalanlamasa da “önceden boşaltılmıştı” diyerek etkisini azaltmaya çalıştı.

🔐 Güvenlik ve Siyasi Arka Plan

Fordow’un üzeri S-300 hava savunma sistemleriyle korunuyor.
2015’te imzalanan Nükleer Anlaşma (JCPOA) kapsamında Fordow'da uranyum zenginleştirmesi yasaklandı. İran, bu tesisi bilimsel araştırma merkezi yapmayı taahhüt etti. Ancak Trump’ın 2018’de anlaşmadan çekilmesi sonrası İran eski faaliyetlerine döndü.

💥 Saldırı Gerçekleşti Mi? Tahribat Ne Boyutta?

• Trump: Fordow yok edildi
• İran: Tesis önceden boşaltıldı, patlama hissedilmedi
• Yerel kaynaklar: “Bölgede olağanüstü bir durum yok”
• IAEA: Henüz resmi bir teyit gelmedi

🧨 Fordow Nasıl Yok Edilebilir?

Fordow’un yıkımı için neredeyse tek olasılık:

• 30.000 libre ağırlığındaki GBU-57 MOP bombalarının,
• B-2 hayalet bombardıman uçakları tarafından yer altına yönlendirilmesi.

Bu tür operasyonlar, komando sızmaları veya yer altı patlayıcı yerleştirme gibi çok daha karmaşık senaryolar dışında nadiren başarıyla sonuçlanabilir.

🌍 Jeopolitik Sonuçlar

Fordow’un vurulması, İran’ın nükleer silah üretimine dair şüpheleri ve ABD-İsrail hattındaki askeri iş birliğini yeniden gündeme taşıdı. Aynı zamanda Hürmüz Boğazı’nın kapatılması, İngiltere’nin tahliyeleri, İran’dan ABD’ye tehditler gibi zincirleme reaksiyonların da tetikleyicisi oldu.

📌 Bu gelişme, sadece İran’ın nükleer dosyası değil, küresel enerji güvenliği ve bölgesel savaş senaryoları açısından da bir dönüm noktası olabilir.