ATM'lerde 200 TL'lik banknot sayısında büyük artış

ATM'ler Enflasyona Yenik Düştü: 200 TL’lik Banknotların Payı %80’e Ulaştı

Yüksek enflasyon, düşen alım gücü ve artan nakit ihtiyacı Türkiye’de para dolaşımını derinden etkiliyor. 200 TL’lik banknotlar, ATM ve piyasada en yaygın kullanılan kupür haline geldi.

15 Yılda Büyük Değişim

Merkez Bankası verilerine göre, 2010 yılında tedavüldeki banknotların yalnızca %16’sını oluşturan 200 TL’lik banknotlar, bugün bu oranın %80,4’e çıkmasıyla en baskın kupür haline geldi.

• 2010: 200 TL’nin oranı %16
• 2024: 200 TL’nin oranı %80,4

Daha küçük kupürlerin ise hem ATM’lerde hem de piyasada kullanım oranı hızla azaldı. 100 TL’nin altındaki banknotlar neredeyse dolaşımdan kalktı.

ATM’lerde Nakit Akışı Artıyor

Son bir yıl içinde ATM’lerde önemli değişiklikler yaşandı:

• Dolum Sıklığı: Eskiden günlük 2 kez doldurulan ATM’ler, artık günde 3 kez dolduruluyor.
• Nakit Dağılımı: ATM’lerdeki nakdin %75’i 200 TL, %25’i ise 100 TL’den oluşuyor. Daha küçük banknotlar için ATM’lerde yer kalmadı.

Bu durum, yüksek fiyatlar nedeniyle daha fazla nakit taşınmasının gerekmesiyle ilişkilendiriliyor.

Enflasyon ve Para Politikalarının Etkisi

2018’de düşük faiz politikalarının uygulanmaya başlaması ve pandemi dönemiyle hızlanan süreç, enflasyon ve döviz kurlarını yükseltti. TL’nin alım gücündeki ciddi azalma, alışverişlerde büyük miktarda nakit taşınmasını zorunlu hale getirdi.

Sorunlar Derinleşiyor

1. Nakit Taşıma Zorluğu: Artan fiyatlar nedeniyle alışveriş için yüksek miktarda banknot taşımak gerekiyor.
2. ATM ve Bankacılık Zorlanıyor: Büyük kupürlere rağmen ATM’lerdeki dolum sıklığı arttı, bu da bankacılık sektöründe operasyonel maliyetleri yükseltti.
3. Daha Yüksek Kupürlere Talep: Uzmanlar, enflasyondaki artış devam ederse 500 TL veya 1000 TL’lik banknotların dolaşıma sokulmasının gündeme gelebileceğini ifade ediyor.

Düşük Kupürler Piyasadan Silindi

100 TL’nin altındaki banknotlar artık hem ATM’lerde hem de günlük yaşamda neredeyse hiç kullanılmıyor. Bu durum, paranın değeri ve alım gücü üzerindeki baskıyı açıkça gözler önüne seriyor.

Uzmanlar, para politikalarının dengelenmediği sürece nakit dolaşımındaki bu değişimin hızlanarak devam edeceğini belirtiyor.