Basit Usul Ticari Kazanç Sahiplerine 8.000-TL’lik İndirim
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89. maddesinde gelir vergisi beyannamesi üzerinde bildirilecek gelirlerden yapılacak indirimler açıklanmaktadır. Söz konusu Gelir vergisi Kanunun 89. maddesine 6663 sayılı kanunla 15. bent eklenmiştir.
6663 sayılı kanunla eklenen 15. bent aşağıdaki gibidir. 89/15. Basit usulde tespit edilen ticari kazançların yıllık 8.000 Türk lirasına kadar olan kısmı (Bu Kanunun mükerrer 20 nci maddesinde yer alan kazanç istisnasından faydalananlar bu bent hükmünden yararlanamaz. Bu bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.) denilerek gelir vergisi beyannamesi üzerinde bildirilecek gelirlerden indirilebileceği belirtilmiştir.
Bilindiği üzere ticari kazanç, Vergi Usul Kanunu hükümlerine ve gelir vergisi kanununda yazılı gerçek (Bilanço veya işletme hesabı esası) veya basit usullere göre tespit edilmektedir.
Basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır. Ayrıca basit usulde ticari kazancın hesaplanması için kanunda belirtilen genel ve özel şartların birlikte sağlanması gerekmektedir.
Genel şartlar içinde, mükellefin kendi işinde bilfiil çalışması veya bulunması gerekmektedir. Geçici olarak başında bulunmama bu şartı bozmamaktadır. Ölüm halinde iş sahibinin dul eşi veya küçük çocukları namına işe devam olunduğu takdirde, bunların bilfiil işin başında bulunup bulunmamalarına da bakılmamaktadır.
İşyeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde emsal kira bedeli, kiralanmış olması halinde yıllık kira bedeli toplamı büyükşehir belediye sınırları içinde ve diğer yerlerde ilgili yıl için belirlenen haddi aşmamalıdır.
Büyükşehirlerde 2016 yılı için yıllık kira bedelinin 6300-TL’yi aşmaması, diğer yerlerde ise 4200-TL’yi aşmaması gerekmektedir. Ayrıca ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde Gelir Vergisi'ne tabi olmaması gerekmektedir.
Basit usule tabi olmak için gereken özel şartlar ise şunlardır. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların yıllık alımları tutarının veya yıllık satışları tutarının ilgili yıl için belirlenen haddin altında olması gerekmektedir.
2016 yılı için yıllık alım tutarı 88.000 TL ve veya yıllık satışları tutarının 126.000 TL’yi aşmaması lazımdır. Alım-satım haricinde iş yapanların bir yıl içindeki gayri safi iş hasılatının ilgili yıl için belirlenen haddin altında olması gerekmektedir.
2016 yılı için ilgili gayrisafi iş hasılatı 42.000 TL olup bu tutarın aşılmaması lazımdır. Alım-satımla birlikte başka işlerle de uğraşılması halinde, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamının ilgili yıl için belirlenen haddin altında olması gerekmektedir.
2016 yılı için belirlenen sınır 88.000 TL’dir.
Ortaklıkların basit usule tabi olup olmadığının tespitinde, iş hacmi ölçüleri ile yıllık kira bedelleri toplu olarak dikkate alınmaktadır. Ortaklıklarda, ortakların birinin gerçek usule tabi olması diğer ortakları da gerçek usule tabi hale getirmektedir.
Aynı işte ortak olarak çalışanlar hakkında, Gelir Vergisi Kanununda belirtilen yıllık kira bedeli ve iş hacmi ölçüleri toplu olarak değerlendirilmektedir.
Ayrıca yasa koyucu basit usulden faydalanamayacakları kanunun 51. maddesinde belirtmiştir. Bunlar, kollektif şirket ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortakları; ikrazat (ödünç para verme) işleriyle uğraşanlar; sarraflar ile kıymetli maden ve mücevherat alım satımı ile uğraşanlar; kanunun 94/1. maddesinde sayılan kişi ve kurumlara karşı inşaat ve onarma işini taahhüt edenler ile bu mükelleflere karşı derece derece taahhütte bulunanlar; sigorta prodüktörleri; her türlü ilan ve reklam işleriyle uğraşanlar veya bu işlere tavassut edenler; gayrimenkul ve gemi alım satımı ile uğraşanlar; aracılık işi yapanlar (dayıbaşılar hariç); maden işletmeleri, taş ve kireç ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları işletenler; şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar ile treyler, çekici ve benzerlerinin sahip veya işleticileri (yapısı itibariyle sürücüsünden başka ondört ve daha aşağı oturma yeri olan ve insan taşımaya mahsus motorlu kara taşıtları ile yolcu taşıyanlar hariç) ile maliye bakanlığınca teklif edilen ve bakanlar kurulunca gerçek usulde vergilendirilmesi gerekli görülenler basit usulden faydalanamazlar.
Basit usulde olmanın mükelleflere sağladığı kolaylıklar ise şunlardır. Basit usul mükellef defter tutmaz. Vergi tevkifatı yapmaz ve muhtasar beyanname vermez. Geçici vergi ödemez. Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden istisnadır.
Ticari kazancın tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları dikkate alınmaz. Alınan ve verilen belgelerin kayıtları mükelleflerin bağlı oldukları meslek odalarındaki bürolarda tutulmaktadır. Ancak, isteyen mükellefler kayıtlarını hiçbir yerden izin almadan kendileri tutabilecekleri gibi meslek mensuplarına da tutturabilirler.
Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde, yıllık beyanname izleyen yılın Şubat ayının başından yirmibeşinci günü akşamına kadar verilecektir. Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde, yıllık beyanname Mart ayının başından yirmibeşinci günü akşamına kadar verilecektir.
Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen mükellefler, yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerine ilişkin olarak Gelir Vergisi Kanununun 89. maddesinde belirtilen hususları (şahıs sigorta primleri, eğitim ve sağlık harcamaları, bağış ve yardımlar, engellilik indirimi vb.) indirim konusu yapabileceklerdir.
Söz konusu indirimlerin yapılabilmesi için, yıllık beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunması ve yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen şartları taşıması gerekmektedir.
Şimdiye kadar basit usule tabi mükellefler için genel bilgiler vermeye çalıştık. Yazımızın bundan sonraki kısmında 89. maddeye eklenen 15. bentle ilgili geçenlerde yayınlanan 292 seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile söz konusu kanun maddesinin uygulaması açıklanmaya çalışılacaktır.
Eklenen (15) numaralı bent hükmü uyarınca, ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerin beyan ettikleri ticari kazançlarına herhangi bir süre ile sınırlı olmaksızın 8.000 Türk liralık indirim uygulanmaktadır. İndirim, 1/1/2016 tarihinden itibaren elde edilecek gelirlere uygulanmaktadır. İndirim 2016 yılına ait kazançlara ilişkin olarak 2017 yılında verilecek beyannamede dikkate alınacaktır.
Söz konusu indirim, basit usule tabi mükelleflerin sadece ticari kazançlarına uygulanacak olup beyana tabi diğer gelir unsurlarının da bulunması halinde bu gelirlere indirim uygulanmamaktadır. Basit usul ticari kazancı yanında kira geliri de olması halinde sadece basit usul ticari kazancına indirim uygulanacaktır. Eğer basit usul ticari kazancı 8.000-TL’lik tutarı aşmıyorsa kira gelirinden indirim yapılmayacaktır.
Vergilendirme döneminde kazanç elde edilmemesi veya 8.000 Türk lirasının altında kazanç elde edilmesi nedeniyle yararlanılamayan indirim tutarı ertesi yıllara devredilmemektedir.
Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen mükellefler geçen yazımızda açıkladığımız genç girişimcilere ilişkin kazanç istisnası ile 8.000 Türk liralık indirimden birlikte yararlanamazlar. Söz konusu istisna veya indirimin hangisinden faydalanacaklarını kendileri belirleyeceklerdir.
Basit usule tabi mükelleflerin herhangi bir nedenle takvim yılı içerisinde gerçek usule geçmeleri durumunda, 8.000 Türk liralık indirimden yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.
Basit usule tabi mükelleflere uygulanacak kazanç indirimine ilişkin hükümleri 1/1/2016 tarihinden itibaren elde edilecek gelirlere uygulanacaktır.
VERGİ TAKVİMİ
İlk Tarih
Son Tarih
Konu
1.06.2016
20.06.2016
Mayıs 2016 Dönemine Ait İlan ve Reklâm Vergisinin Beyanı ve Ödemesi
1.06.2016
20.06.2016
Mayıs 2016 Dönemine Ait Müşterek Bahislere İlişkin Eğlence Vergisinin Beyanı ve Ödemesi ile Diğer Eğlence Vergilerine İlişkin Eğlence Vergisinin Ödemesi
1.06.2016
20.06.2016
Mayıs 2016 Dönemine Ait Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisinin Beyanı ve Ödemesi
1.06.2016
20.06.2016
Mayıs 2016 Dönemine Ait Yangın Sigortası Vergisinin Beyanı ve Ödemesi
1.06.2016
20.06.2016
Mayıs 2016 Dönemine Ait Şans Oyunları Vergisinin Beyanı ve Ödemesi
1.06.2016
20.06.2016
Mayıs 2016 Dönemine Ait 5602 Sayılı Kanunda Tanımlanan Şans Oyunlarıyla İlgili Veraset ve İntikal Vergisinin Beyanı ve Ödemesi
1.06.2016
23.06.2016
Mayıs 2016 Dönemine Ait GVK 94. Madde ile KVK 15. ve 30. Maddelerine Göre Yapılan Tevkifatların Muhtasar Beyanname ile Beyanı
1.06.2016
23.06.2016
Mayıs 2016 Dönemine Ait İstihkaktan Kesinti Suretiyle Tahsil Edilen Damga Vergisi ile Sürekli Mükellefiyeti Bulunanlar İçin Makbuz Karşılığı Ödenmesi Gereken Damga Vergisinin Beyanı
1.06.2016
24.06.2016
Mayıs 2016 Dönemine Ait Katma Değer Vergisinin Beyanı
16.06.2016
24.06.2016
1-15 Haziran 2016 Dönemine Ait Noterlerce Yapılan Makbuz Karşılığı Ödemelere Ait Beyannamenin Verilmesi ve Ödenmesi
