Bulut Bilişim mi Sis Bilişim mi hangisi daha güvenli?

Günümüzde bilişim sistemlerinde yaşanan baş döndürücü gelişmelerle birlikte internet ağının gelişimi bilginin hızla aktarılması avantajını sağlamakta ancak bu bilgilerin depolanması ve istenildiği an gizlilik, bütünlük ve güvenilirlik kurallarına uygun olarak ulaşılabilmesi sorununu ortaya çıkarmaktadır.

90’lı yıllarda günümüze kıyasla oldukça basit sayılabilecek kapasite ve teknolojilerle bu ihtiyaç giderilebildiği halde yaklaşık 6 milyar internet kullanıcısının sistemde hemen hemen her an aktif olması ve trilyonlarca belgenin sistemde bulunması sebebiyle çok daha yenilikçi ve gelişmiş teknolojileri kullanmayıgerektirmiştir.

İnternet bağlantısının bulunduğu her an ve ortamda hizmet sağlayıcılardan alınan bulut bilişim hizmetiyle bilgilerin depolanması sorunu çok daha az masraflı yatırımla, sistem gideri, yatırım maliyeti, güncellemelerin takip edilmesi ve sistemin güncellemelerinin yapılması, yetişmiş insan gücüne duyulan ihtiyaç gibi gider kalemlerinden kurtulmayısağlamıştır.

Ayrıca bulut hizmet sağlayıcıların veri merkezlerinin yurtdışında bulunması ve bulundukları ülkelerin kanunlarına tabi olması, siber saldırılara hatta zor da olsa fiziki saldırılara, doğal afetlere maruz kalması bilgi güvenliği konusunda ciddi endişeler doğurmaktadır.

Bulut bilişimde oluşan güvenlik risklerini gidermek için fiziki ve sistemsel önlemler alınmakla birlikte literatüre sis bilişim (fog computing) teknolojisi de katılmıştır.

Sis bilişim akıllı cihazların ürettiği verileri önce yerel ağda değerlendirip kullanmayı ve istenilen miktarda veriyi bulut bilişime aktarmayı temel alan bilişim sistemidir.

Sis bilişim özellikle milyarlarca cihazın internet ağına bağlanmasıyla sisteme yakın noktalarda kurulan bant genişliğinden tasarruf, hareket kabiliyeti, milisaniyelerle ifade edilen gecikme, verilerin internete çıkmamasından dolayı veri güvenliği ve sistemin düşük enerji kullanmasından dolayı bulut bilişimden çoğu noktada avantajlı duruma gelmektedir.

Bunların içinde sağlık, askeri, ulaştırma, akıllı ev teknolojileri başta olmak üzere birçok kullanım alanı bulunmaktadır.

Stratejik alanlar başta olmak üzere bilginin hızla ulaşılması ve gecikmelerin minimuma indirilmesi ihtiyacı sis bilişim teknolojilerinin daha da gelişeceğini göstermektedir.

Askeri anlamda; birliklerde görev yapan asker, araç ve teçhizatların stratejik, taktik ve operasyonel anlamda takibi ve yönlendirilmesinde, ulaştırma alanında; akıllı ulaşım sistemleri, akıllı şehirler başta olmak üzere birçok alanda kullanılmaktadır.

Örneğin; itfaiye, ambulans, polis araçları gibi olay yerine hızla ulaşması ve müdahale etmesi gereken birimlerin araçlarına yerleştirilecek cihazlardan gelen verilerin sis bilişim sisteminde hızla işlenerek güzergâh üzerinde bulunan trafik ışıklarının yeşile çevrilmesiyle çok daha hızlı şekilde intikal sağlanabilecektir.

Bir diğer örnekte trafik kameraları vb. algılayıcı cihazlardan gelen verilerin çok kısa sürede yapay zekâ destekli yazılımlarla işlenip sıkışıklığa sebep olmadan trafik akışının uygun güzergahlarda sağlanabilmesi imkanının olmasıdır.

Sis bilişim sadece kamusal kullanımın konusu olmamaktadır. Günümüzde yaygınlaşan akıllı ev sistemleri de sis bilişimin kullanıldığı alanlara bir örnektir.

Sis bilişim; düşük gecikme süresi, geniş coğrafi alanda kullanılması, çok sayıda uç düğüm bulundurması, gerçek zamanlı uygulamalar ve kullanım, farklı sistemlerin kullanımına imkan vermesi ve en önemlisi kaynak kısıtlı uç cihazların yapamadığı algılama hesaplama, kriptografik şifreleme gibi işlemleri hızlı ve güvenilir şekilde yapılabilmesine imkan vermektedir.

Bulut bilişim ve sis bilişimi karşılaştırmak istediğimizde; bulut bilişimde veri iletiminde yaşanan gecikmenin ve yanıt süresinin uzun olması, verilerin internet üzerinden ulaşılan cihazlarda yapılmış olması, internet bağlantısına ihtiyaç duyulması ve merkezi sistem yapısında olmasına karşılık sis bilişimde gecikme süresi ve yanıt süresi kısadır.

Veri işleme ve depolama yerel cihazlarda hızlı bir şekilde yapılmakta, dağıtık sistem olduğu için de avantajlı konuma geçmektedir.

Sis bilişimin en etkili ve aktif kullanım alanlarında biri de akıllı şebeke (smart grid)’dir. Akıllı şebeke sistemleri, elektrik şebekelerinin parçası olan akıllı sayaçlar, üretim araçları, istasyonlar gibi yapılardır.

Mevcut sistemde kullanımda olan yenilenebilir enerji kaynakları da sistemin gelişmesi ve genişlemesine yardımcı olmaktadır.

Şebekede bulunan düğümlerden alınan veriler sis bilişime yerel ağ bağlantısı sayesinde iletilmekte ve sistemde değerlendirilmektedir.

Makineden makineye iletişimi temel alan tasarımda veriler sis bilişimde işlendikten sonra kontrolü yapılmakta, görselleştirme ve raporlama işlemleri de yapılarak sistem yöneticileriyle karar vericilere iletilmektedir.

İnternetin sivil kullanıma açıldığı 1960’lı yıllar baz alındığında bilişim sistemlerinde o zamanlar akla gelmeyecek gelişimler ve teknolojik gelişmeler yaşanmıştır.

Gerek teknolojik gelişmeler gerekse kullanımdan doğan ihtiyaçlar, internete bağlanan cihaz ve kullanıcı sayılarının sürekli artmasıyla güvenlik sorununun birinci derece önceliğe sahip olmasına sebebiyet vermektedir.

2050 yılına yaklaşık 200 milyar cihazın internete bağlanacağı öngörüldüğünde bulut bilişim ve sis bilişim başta olmak üzere birçok teknolojinin ortaya çıkacağı ve sürekli gelişim içerisinde olacağı aşikardır.