Dolar Fırlıyor: Devalüasyon Kapıda mı?

Dolar Fırlıyor: Devalüasyon Kapıda mı?

Dolar 41,3 TL, Euro 49 TL'ye vururken TCMB anketi 12 ay sonrası 48,96 TL öngörüyor. Uzmanlar, serbest kur rejiminde resmi devalüasyon ihtimalini düşük görse de, Brooks'un "kaçınılmaz" uyarısı tartışma yaratıyor.

Brookings Enstitüsü Başekonomisti Robin Brooks'un Türkiye'nin döviz krizi döngüsüne hapsolduğu ve devalüasyonun kaçınılmaz olduğu yorumu, Dolar/TL'nin 41,3 TL, Euro/TL'nin 49 TL seviyelerine sıçramasıyla yankı buluyor. TCMB'nin Eylül 2025 Piyasa Katılımcıları Anketi'ne göre yıl sonu Dolar beklentisi 43,85 TL'ye gerilerken, 12 ay sonrası 48,96 TL'ye yükseldi. Uzmanlar, hükümetin enflasyonla mücadele programına rağmen hanehalkı beklentilerinin artmasını ve siyasi dalgalanmaların piyasaları sarsmasını vurguluyor. Devalüasyon riski, serbest kur rejiminde düşük olsa da, yönlendirilen parite rejimi ve rezerv erimesi endişeleri büyüyor. 📈

Washington merkezli Brookings Enstitüsü'nün başekonomisti Robin Brooks, sosyal medya hesabından Türkiye'nin cari açık ve ithalat baskısı nedeniyle sürekli döviz krizine sürüklendiğini belirterek, "Erdoğan'ın iktidarını sürdürmek için büyümeyi tetiklemesi, ithalatı artırıp devalüasyonu kaçınılmaz kılıyor" dedi. Brooks, TL'nin rezerv eritilerek baskılandığını ve muhalefetin elini çekilmesi gerektiğini savundu. Bu uyarı, TCMB rezervlerinin cari açığı finanse etmekte yetersiz kaldığına işaret ederken, DW Türkçe'ye konuşan STRFS Baş Stratejisti Dr. Atahan Çelebi, son devalüasyonun 2001'de olduğunu ve serbest kur rejimine geçildiğini hatırlattı.

Çelebi, Türkiye'deki kur rejimini "yönlendirilen parite" olarak nitelendirerek, "Merkez Bankası ve hükümetin döviz kuru üzerinde Çin'e benzer etkisi var, ancak TL aşırı güçlü değil" diye konuştu. Uzun vadeli trendlerde Dolar/TL'nin doğal seviyede ilerlediğini, kısa vadede ise kur artışının enflasyon ve faizin gerisinde kaldığını belirten Çelebi, dış ticarette sorunlar yarattığını vurguladı. "Enflasyon erken kontrol edilse kur stabil kalırdı, ama gecikmeyle yavaşlama ve sınırlı düşüş yaşıyoruz" diyen uzman, hükümetin temel hatası olarak enflasyona geç müdahaleyi gösterdi. Bu yaklaşım, muhalif ekonomistlerce eleştirilirken, adil bir denge için erken reform çağrısı yapıyor. 💹

TCMB anketine göre, 69 katılımcının Eylül 2025 enflasyon beklentisi aylık %2,04, yıl sonu TÜFE %29,86'ya yükseldi. 12 ay sonrası TÜFE %22,25, 24 ay sonrası %16,78 olarak revize edildi. Büyüme tahmini 2025 için %3,2'ye çıkarken, cari açık 20,9 milyar dolar öngörülüyor. Hükümetin enflasyon programına rağmen, piyasa katılımcılarının 12 ay sonrası Dolar beklentisi 48,36 TL'den 48,96 TL'ye sıçradı. Bu veriler, kısa vadede sınırlı gerileme, orta vadede yükseliş sinyali verirken, faiz indirimlerinin (sonuncusu %40,5'e) kur hareketliliğini artıracağı belirtiliyor. 🏦

Piyasalar siyasi gelişmelerle dalgalanmaya devam ediyor. Borsa İstanbul'da BIST 100, Ekrem İmamoğlu'nun Mart 2025'te gözaltına alınması sonrası %18 değer kaybetmiş, 5 ayda %31 toparlanmıştı. Eylül başında CHP İstanbul kongresi iptaliyle %10 düşen endeks, 15 Eylül'de kurultay davasının ertelenmesiyle %7 yükseldi ve 11.034 puana ulaştı. Direnç seviyeleri 11.200-11.400, destekler 10.800-10.600 olarak izleniyor. CDS primi 240 baz puana inerek Şubat 2020'den beri en düşük seviyeyi gördü, ancak siyasi gerilimler oynaklığı sürdürüyor. Marbaş Menkul Başekonomisti Doç. Dr. Caner Özdurak, "Yakın gelecekte devalüasyon beklemiyorum, faiz indirimleri TL'de doğal değer kaybı yaratacak ama aşırı politika değişikliği zarar verir" dedi. Yıl sonu enflasyon %30,5, faiz %35-37 öngören Özdurak, 300 baz puanlık indirimin kur salınımı işareti olabileceğini ekledi. ⚖️

Devalüasyon, sabit kur rejiminde para biriminin resmi değer kaybı olarak tanımlanıyor; Türkiye'de 2001 sonrası serbest kurda müdahaleler TCMB aracılığıyla yapılıyor. Bu, ihracat teşviki ve dış ticaret açığını azaltmayı hedeflese de, enflasyonu tetikleyebiliyor. Tarihsel olarak II. Dünya Savaşı'ndan 1980'e kadar sık uygulanan devalüasyon, 1946'da ağır sonuçlar doğurmuştu. Günümüzde, dalgalı kurda resmi devalüasyon ihtimali düşük; ancak rezerv erimesi ve enflasyon baskısı, hukuki ve ekonomik dengeleri zorluyor. Muhalif görüşler, erken reform eksikliğini suçlarken, hükümetin programını savunanlar stabilizasyon çabalarını öne çıkarıyor.

Bu tablo, TCMB anketi ve piyasa verilerine dayalı; dengeli bir bakışla, devalüasyon riski düşük olsa da, enflasyon ve siyasi belirsizlikler TL'yi baskılıyor. Uzmanlar, yapısal reformlarla istikrarı önerirken, kısa vadeli dalgalanmalar devam edecek.

#DolarTL #Devalüasyon #Ekonomi #TCMB #Enflasyon #Borsaİstanbul #TLDeğerKaybı