Kripto para borsaları ne kadar güvenli?

Kripto paralarla birlikte kripto borsaları da yatırımcının yeni gözdesi oldu. Gelişen teknoloji ile birlikte dünyanın dört bir yanında yatırımcılar, kripto piyasalarına çabuk adapte oldu.

Emtialar, ulusal borsalar, döviz gibi yatırım araçları yatırımcıya istenileni veremediğinden "Çok kazanma isteğinin" adresi kripto borsaları oldu. Dünya üzerinde 13 bine yakın kripto para olduğu biliniyor.

Dünyaca bilinen kripto borsalarında işlem gören büyük coinlerin hacmi TL olarak 1,2 Katrilyonu geçti. Pekiyi bir taraftan ilgi artarken diğer taraftan borsalar birbiri ardına açılıp hacimli işlemler yaparken, kripto borsalara ne kadar güvenebiliriz?

Yatırımcının aklındaki soru ve en büyük korkusu da birgün birikimlerinin uçup gitmesi. Elbette konuyla ilgili hemen her kesimden farklı görüşler var. Kimileri tamamen güvenilmez bulurken kimilerine göre ise gelecekte sadece coin paralar olacak. Pekiyi uzmanlar ne diyor?

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya ve İletişim Bölümü Başkanı Deniz Yengin ve Kripto Para ve Blockchain Direktörü Helin Çelik'in görüşlerini Santral Dergisinde paylaştı. Yengin, “Sertifikalar incelenmeli, çalışanlara bakılmalı” derken Çelik ise soğuk cüzdanın en hayati mesele olduğunu söylüyor.

İste kabul edilsin ister edilmesin kripto paralar ekonomik hayatın realitesi haline geldi. Gelecekte günümüzde kullandığımız değerli madenlerin ve paraların yerini alır mı bilinmez fakat şimdilik en güçlü aday olarak karşımıza çıkıyor. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de yatırımcının kafası kripto borsalarının güvenilirliği konusunda bir hayli karışık. Kanun koyucuların da bu konuda yeterince vizyonu bulunmuyor. Strateji olarak diğer ülkeleri izleyerek kanunlarını taklit etmekle yetiniyor. Yatırımcı tarafında ise risk algısı yüksek olduğundan büyük korku hakim.

Türkiye'deki yatırım araçlarının sicili korkulacak türden olduğu için yatırımcıya da hak vermek gerekiyor. Banker Kastelli, Çiftlik Bank ve Thodex olayı mevcut korkuları besliyor. Günümüzdeki dolandırıcılık yöntemlerinden bir çoğunun hedefinde de kripto yatırımları var.

13 bin kripto paranın var olduğu coin piyasasında yatırımcıların arz ve talepleri piyasaları belirliyor. Kripto Balinaları olarak bilinen dev hacimli yatırımcılar ve kripto borsaları bu işin kaymak tarafını oluşturuyor. Düşük finansal okur yazarlık nedeniyle küçük yatırımcıların çoğu balinalara av oluyor veya borsalara kaynak sağlıyor.

Pekiyi Türkiye'deki durum nasıl ve kripto borsaları konusunda en çok şikayet hangi konularda var?

Santral Dergisi'ne görüş veren Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'nden İletişim Fakültesi Yeni Medya ve İletişim Bölümü Başkanı Deniz Yengin'e göre öncelikle coin sertifikaları incelenmeli ve çalışanlarına bakılmalı.

Dünyanın kripto parayla tanışması 2008 yılına uzanıyor. Global anlamda ilk kripto paradan bugüne binlercesi çıktı. Kripto paralar arttıkça borsaların sayısı da gün geçtikçe artıyor.

Tüm dünyada geleneksel borsalar bir düzenleyici otoriye-kurum tarafından denetleniyor. Kripto borsalarında ise bu durum söz konusu değil. Bu da yatırımcıları daha temkinli olmaya zorluyor.

Yengin'e göre güvenilirliğin tam sağlanamadığı ortamlarda kötü niyetli kişi ve kurumların zemin hazırlaması daha kolay oluyor. Borsaların devlet tabanlı olması gerekiyor. Şahsa veya özel şirket borsalarında yönetim paneli devlet gözetiminin dışında gerçekleşiyor.

(Dosyahaber Editör Notu: Oysaki kripto paralarının özelliği merkeziyetsiz oluşları ve tek bir egemen gücün yaptırımında olmamaları)

Yengin'ye göre yatırımcılar kripto para borsalarının güvenilir olup olmadığını birkaç basit yöntemle ölçülebilir:

• İlk olarak borsaların sitelerinde bilgisini paylaştıkları, kullanılan güvenlik önlemleri ve güvenlik lisansları sertifikaları incelenmeli.

• Bir diğer ölçümleme aracı firmanın kurumsal kimliğinde yer alan çalışanlar listesi. Eğer gerçek kişi bölümü yoksa dikkat etmek gerekiyor.

• Borsaların uluslararası hizmet veriyor olması da önemli. Ayrıca anlık kullanıcı sayısının çokluğu, anlık para giriş çıkışının sağlandığı ve günlük işlem hacminin yüksek olması da dikkat edilmesi gereken noktalardan bazıları.

WOFDEX Kripto Para ve Blockchain Araştırma Direktörü Helin Çelik'e göre kripto para yatırımında en hayati mesele soğuk cüzdan. Çelik'e göre kripto paraların finansal enstümanlar arasında hızlı girmesinin arkasında belirgin nedenler var. Bunlar;

• Kriptografik araçlarla korunan kripto paraların uygun maliyetli ve korunaklı yapıya sahip olması
• Dünyanın herhangi bir bölgesine hızlı ve kolay transferinin yapılabilmesi
• Enflasyonist ortamlarda değer kaybeden ulusal paralara alternatif olması (deflasyonist olanlar)

Türkiye'de kripto para borsalarına getirilen düzenleme sonrasında borsaların artış hızı yavaşladı.

Çelik'e göre yatırımcı lokal veya mümkünse küresel borsalarına dair regülasyonları bilmeli ve güvenlik faaliyetlerini iyi takip etmeli. Kripto para borsalarının ve yatırımcıların coinlerini soğuk cüzdanda tutması hayati önem taşıyor.

Ona göre soğuk cüzdanlar bir nevi sigorta işlevi görüyor. Soğuk cüzdanı kullanan borsaların güvenlik duvarlarını oluşturmaları da borsalara güven oluşturabilir. Borsaların özellikle piyasa yapıcı (market maker) riskinden uzak durmaları ve de risk algısını yönetmek için kripto para piyasasının volatilitesini iyi ayarlamaları şart. Böylelikle güvenli bir yapı kurarken faaliyetini minimum riskle sürdürebilir...

Özetle iki görüşten hareketle borsalarda yatırımcı için yeterli güven ortamı yok. Risk algısı ve kazanç/kayıp da en yüksek seviyede. Borsaların merkeziyetsiz oluşu ve tek bir rezerv paranın hakimiyetinde olmayışı bir bakıma avantaj. Gelecekte sadece para algısını değil, bankalar, noterler gibi kurumları kaldıracak Block Chain (Blok Zincir) teknolojinin olması da büyük değişimler getirecek. Şimdilik ise temkinli olmakta fayda var!