TL Mevduat Çöküyor: Aksaray Dolarla Rize Altınla Zenginleşti

TL Mevduat Çöküyor: Aksaray Dolarla, Rize Altınla Zenginleşti! 💸🇹🇷

BDDK Fintürk Eylül 2024 verileriyle döviz payı %36,64'e fırladı, reel TL büyümesi %3'te kaldı. Aksaray %53,9'la en dövizci il olurken, Rize %32 altın oranıyla zirvede – enflasyon korkusu tasarrufları eritiyor, dolarizasyon rekor kırıyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Fintürk verileri, Türk Lirası (TL) mevduatın nominal büyümesine rağmen yurt içi yerleşiklerin döviz ve altın hesaplarına kayışını doğruluyor. Eylül 2024 sonunda toplam mevduat hacmi 23 trilyon 234,2 milyar TL'ye ulaşırken, döviz mevduatlarının TL karşılığı %47,1 nominal büyüdü ve toplam içindeki payı 1,6 puan artarak %36,64'e sıçradı. Reel bazda ise TL mevduatı sadece %3 genişlerken, döviz %10,4 büyüdü – enflasyondan arındırılmış bu fark, tasarruf sahiplerinin TL'den kaçtığını gösteriyor. Muhalif ekonomistler, Merkez Bankası'nın (TCMB) kur müdahalelerinin başarısızlığını ve yüksek enflasyonun (%32,87 yıllık TÜİK) güven erozyonunu suçlarken, hükümet kaynakları "reel faizlerin pozitife dönmesiyle" TL'ye dönüş sinyali verdiğini savunuyor. Adil bir değerlendirmede, Türk Borçlar Kanunu ve TCMB Kanunu'na göre mevduat koruma mekanizmaları (100 bin TL'ye kadar) mevcut olsa da, kur volatilitesi bireysel riskleri artırıyor; uzmanlar şeffaf vergi teşvikleri ve enflasyon hedeflemesi çağrısı yapıyor.

İl bazında tablo şaşırtıcı: İç Anadolu'da dolarizasyon patlaması yaşanırken, Karadeniz altınla parlıyor. Aksaray, toplam mevduatının %53,9'unu dövizle tutarak zirveyi kaptı; Yozgat (%51,1) ve Karaman (%50,9) peşinde. En düşük döviz payı ise Ardahan'da %20,2; Şanlıurfa (%23,6) ve Bitlis'te sınırlı. Altın mevduatında (toplam 2 trilyon 628,8 milyar TL) Rize %32 payla lider, Çankırı (%28,1) ve Malatya (%27,6) takip ediyor. İstanbul ise hacimde dev (toplam mevduatın %45,3'ü) olsa da, altın payı sadece %8,6 – kişi başı mevduatta 831 bin TL'yle uçurum yaratıyor. Hakkâri'de ise 39 bin 540 TL ortalamayla dipte; bu uçurum, bölgesel eşitsizliği derinleştiriyor. Hukuki açıdan BDDK denetimleri güçlü, ancak muhalifler vergi adaletsizliğinin tasarruf dağılımını bozduğunu, ekonomi yönetimi ise KOBİ destekleriyle dengeyi sağladığını belirtiyor.

Uzmanlar, bu eğilimin 2026'da TL'ye dönüş için faiz indirimi gerektirdiğini öngörüyor; yoksa kitlesel döviz talebi rezervleri eritecek. Tasarruf sahipleri, çeşitlendirme ve sigortalı hesaplarla korunmalı. 📉⚖️

#Dolarizasyon #AltınMevduat #BDDKVerileri #AksarayDöviz #RizeAltın #TLKaçışı