Türkiye Gıda Güvenliği Riskinde Avrupa'da İlk Sırada

Türkiye Gıda Güvenliği Riskinde Avrupa'da İlk Sırada

26 Aralık 2024 | Pelin Ünker

Türkiye, 2023 yılında Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde yapılan gıda güvenliği bildirimlerinde 408 bildirimle ilk sırada yer aldı. Bu bildirimlerin çoğu, Türkiye'den gelen meyve ve sebzelerdeki pestisit kalıntılarıyla ilgili oldu.

Tarım ve gıda ihracatında geniş bir ürün yelpazesi sunan Türkiye, özellikle meyve, sebze, fındık, zeytinyağı, kuru meyveler, baklagiller ve bal gibi pek çok ürününü dünya pazarına sunuyor. Ancak, bu ürünlerin zaman zaman aflatoksin gibi zararlı maddelerle geri gönderilmesi, gıda güvenliği konusunda endişeleri artırıyor.

Türkiye, Avrupa'da İlk Sırada

Avrupa Komisyonu'na bağlı Alarm ve Dayanışma Ağı'nın (ACN) 2023 raporuna göre Türkiye, 408 bildirimle AB ülkelerinin en yüksek bildirim yapan ülkesi oldu. Türkiye'yi Çin (333 bildirim) ve Hindistan (303 bildirim) takip etti.

Pestisit Kalıntıları ve Türkiye

Rapora göre, Türkiye’den gelen meyve ve sebzelerdeki pestisit kalıntıları, en çok bildirilen güvenlik riski arasında yer aldı. Meyve ve sebze sevkiyatlarındaki pestisit kalıntılarına ilişkin Türkiye hakkında 168 bildirim yapıldı.

Pestisitler, bitki zararlılarıyla mücadelede kullanılan kimyasal maddelerdir, ancak bu maddeler sadece hedef zararlılar üzerinde değil, diğer canlılar üzerinde de olumsuz etkiler yaratabilir. Yasaklı pestisitlerin kullanımı, sağlık açısından ciddi riskler taşımaktadır. Özellikle klorpirifos gibi maddeler, 2016'dan itibaren hem AB hem de Türkiye tarafından yasaklanmış olsa da, hala bazı ürünlerde bu maddelere rastlanmaktadır.

Türkiye'nin İhracatında Geri Gönderilen Ürünler

Türkiye'den ihraç edilen bazı ürünler, AB'ye girişte çeşitli zararlı maddeler taşıdığı için geri gönderiliyor. Örneğin, Almanya, Antep fıstığındaki aflatoksin, kuru incirde ise okratoksin A tespit ederek ürünleri geri gönderdi. Benzer şekilde, diğer Avrupa ülkeleri de Türkiye menşeli bazı kuru incirlerde, ayçiçeği tohumlarında ve diğer ürünlerde zararlı kimyasallar tespit etti.

Geri Dönen Ürünler Ne Oluyor?

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Gıda Mühendisleri Odası Başkanı Yaşar Üzümcü, geri dönen ürünlerin genellikle başka ülkelere gönderildiğini veya iç pazarda değerlendirildiğini belirtiyor. Eğer bu ürünler mevzuata uygun değilse, imha edilebileceğini de ekliyor.

Bakanlık Afaltoksin ve Pestisit Kullanımı Konusunda Ne Diyor?

Tarım ve Orman Bakanlığı, aflatoksin gibi toksik maddelerin gıda ve yemlerdeki önemli bulaşanlar arasında yer aldığını ve bu maddelerin yüksek dozlarda zehir etkisi gösterebileceğini vurguluyor. Bakanlık, ürünlerin düzenli olarak laboratuvar analizlerine tabi tutulduğunu ve zararlı miktarda aflatoksin içeren ürünlerin tüketime sunulmadığını belirtiyor.

Türkiye’de Pestisit Kullanımı Artıyor

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verilerine göre, Türkiye’deki pestisit kullanımı 2023’te 57 bin 766 tona ulaştı. Bu artış, son yıllarda önemli bir endişe kaynağı oldu. En fazla pestisit kullanılan iller arasında Adana, Antalya, Manisa, Mersin ve Konya yer alıyor.

Yaşar Üzümcü, pestisit kullanımlarının sıkı bir şekilde denetlenmesi gerektiğini, ayrıca taklit ve tağşiş ürünlerin tespit edilerek ifşa edilmesi gerektiğini belirtiyor.