Yeni dünya düzeninde dolarsız ekonomi mi geliyor?

Doların güç kaybı hızlandı: Avro, yuan ve altın öne çıkıyor; BRICS ve merkez bankaları yön değiştiriyor

🌍 Dünya para düzeni yeniden mi şekilleniyor?
ABD'nin küresel finans sistemindeki ağırlığını temsil eden dolar, son yılların en büyük değer kayıplarından birini yaşarken, "dolarsızlaşma" (de-dollarization) trendi küresel boyutta hız kazanıyor. BRICS ülkeleri, Çin ve birçok merkez bankası artık yeni bir para düzeni arayışında.

💸 Doların yılın ilk yarısında tarihi düşüşü
Dolar endeksi 2025’in ilk 6 ayında %11’den fazla gerileyerek 97 seviyesine düştü. Bu, 1973’ten beri en kötü ilk yarı performansı oldu. Dolar, sadece avro karşısında değil, altın ve diğer rezerv varlıklar karşısında da değer kaybetti.

🔁 Yatırımcı dolardan kaçıyor
Trump yönetiminin agresif ticaret politikaları, mali belirsizlikler ve jeopolitik gerilimler, uluslararası yatırımcıları dolar yerine:

• Altın
• Avro
• Çin Yuanı
  gibi alternatiflere yöneltti.

🏦 Merkez bankalarının dolardan çıkış stratejisi
OMFIF raporuna göre:

• Merkez bankalarının %32’si altın rezervini artırmayı,
• %16’sı avro varlıklarını artırmayı planlıyor. Bu durum, küresel döviz sisteminde çok kutupluluğun sinyali olarak değerlendiriliyor.

🇨🇳 Çin’den çok kutuplu para sistemi çağrısı
Çin Merkez Bankası Başkanı Pan Gongsheng, tek para merkezli sistemin risklerine dikkat çekerek çok kutuplu yapının gerekliliğini savundu. Yuanın kontrollü yükselişi, Çin ihracatını destekliyor ancak tam bir rezerv alternatifi olamıyor.

🇪🇺 Lagarde: Avro daha büyük rol üstlenmeli
Avrupa Merkez Bankası Başkanı Lagarde, doların küresel egemenliğinin artık "güvende olmadığını" vurgulayarak, avronun güçlenmesiyle:

• Daha düşük borçlanma maliyeti,
• Kur istikrarı,
• Yaptırımlara karşı direnç
  sağlanabileceğini belirtti.

💥 BRICS ve Trump arasında gerilim
BRICS ülkeleri dolarsız ticaret yolları inşa ederken, Trump 8 Temmuz’daki açıklamasında “BRICS doları yok etmeye çalışıyor” diyerek karşı hamleleri gündeme getirdi.

📉 ABD’nin borç yükü tehlike çanları çalıyor
ABD’nin toplam borcu 37 trilyon doları geçti. Faiz ödemeleri, federal gelirlerin %20’sini aşarken bu yük doların güvenilirliğini sarsıyor. Elon Musk bile son bütçe yasasını “aşırı borçlanmaya dayalı” diye eleştirdi.

🪙 Stabilcoin atağı: Dijital dolarla yeni hamle
ABD, dijital dolar destekli stabilcoin’lerle milyonlarca yeni kullanıcıya ulaşmayı ve dijital ortamda da rezerv para konumunu korumayı hedefliyor.

📌 Alternatifsizlik hâlâ güçlü bir argüman
Brookings Enstitüsü uzmanları, doların zayıflamasına rağmen tam anlamıyla yerini alabilecek bir alternatifin henüz doğmadığını belirtiyor. Yuan'ın devlet kontrolü, avronun iç borç sorunları buna en büyük engeller arasında.

📈 Doların zayıfladığı ülkeler: Kim kazançlı çıkıyor?
Oxford Economics’e göre:

• Türkiye 🇹🇷
• Şili 🇨🇱
• Mısır 🇪🇬
• Malezya 🇲🇾
• Kolombiya 🇨🇴
• Macaristan 🇭🇺
  gibi ülkeler dolardaki değer kaybından en çok fayda sağlayan ekonomiler oldu.

🌟 Yeni güvenli limanlar sadece altın değil
Doların zayıflaması gelişmekte olan ülke para birimleri ve tahvillerine talebi artırabilir. Bu da sadece altının değil, yerel tahvillerin de yatırımcılar için "güvenli liman" hâline gelmesine yol açıyor.