İzdiham Dergisi’nin 25. sayısında “Darbeler karşısında edebiyatın bir ahlakı var mı?” adlı yazıda Türkiye tarihinde edebiyatçıların darbelere karşı tavrını inceliyor.
İzdiham Dergisi’nin 25. sayısında yer alan Selçuk Küpçük’ün kaleme aldığı “Darbeler karşısında edebiyatın bir ahlakı var mı?” adlı yazıda canı öldürmek isteyenin darbe yaptığı ülkemizde edebiyatçıların darbelere karşı tavrını inceliyor.
1960 Darbesinde, 71 Muhtırası’nda, 80 Darbesi’nde ve son olarak 15 Temmuz Darbesi’nde Türk edebiyatçıların nasıl tavır aldıkları tek tek incelendi. Bu kapsamlı çalışmada adı geçen isimler aşağıda yer almakta.
Her biri birbirinden değerli bu kalem erbablarının maalesef darbeler karşısında kötü bir çırağa dönüşmeleri ise hayretle karşılandı.
1960 Darbesi:
Türkiye’de 27 Mayıs Askeri Darbesi’nden itibaren demokratik sürece, topluma, milletin seçilmiş tercihine, yine milletin vergileri ile alınan ve asıl sahibi milletin bizatihi kendisi olan tanklarla müdahale eden tiranlara karşı edebiyat çevrelerinin pozisyonunun -eğer öyle zannediliyorsa- hiç de masum olmadığını hemen belirtelim. Darbe ideolojik olarak kimi muhatap almış, “düşman” görmüş ise, “karşı taraf”taki yazar, şair, akademisyen vs. gibi eli kalem tutan mahfillerce, tiranların kuyusuna su taşınan kirli bir edebi tarih var ortada.
12 Mart 1971 Askeri Müdahalesi:
12 Mart 1971 Askeri Müdahalesinde bu sefer, yaşanan idamlara yönelik olarak, içerisine milliyetçisinden, İslamcısına, Türkçüsünden, Adalet Partilisine kadar “geniş sağ yelpaze” biçiminde katmanların girdiği toplumsal kütleyi temsil eden şair, yazarların benzer pozisyona yaslandığını görürüz. Nurettin Topçu hariç.
12 Eylül 1980 Darbesi:
Fatsa’da 12 Eylül öncesi solcu militanlarca öldürülen ülkücüleri anlatan ve Selahattin Turgay Daloğlu’nun “Fatsa’da 5 Adam” ismini taşıyan romanının hemen girişinde darbeyi gerçekleştiren Kenan Evren’e yapılan methiye ve güzellemeleri bunun neticesi biçiminde okumak mümkün.
İşte o isimlerden bazıları: Cemal Süreya. Ahmet Hamdi Tanpınar, Yaşar Kemal, Cevat Fehmi Başkut , Behçet Kemal Çağlar, Yaşar Nabi, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Cahit Külebi, Attila İlhan, Behçet Necatigil, Salâh Birsel, Suat Taşer, Necati Cumalı, Muzaffer Uyguner, Arif Damar, Behcet Kemal Çağlar, Ahmet Kutsi Tecer, Başaran, Abdullah Rıza Ergüven, Vasfi Uçkan, Turan İtil, Ayhan Songar, Necip Fazıl Kısakürek.
